Bipolar bozukluk nedir ve belirtileri nelerdir? Bipolar bozukluğu olan birini nasıl tanıyabilirim?

Bipolar bozukluk, yaşam kalitenizi ciddi şekilde etkileyebilen ancak uygun tedavi ve yönetimle kontrol altına alınabilen bir hastalıktır. Erken teşhis ve tedavi, insanların daha dengeli ve üretken bir yaşam sürmesine yardımcı olabilir.

Bipolar bozukluk nedir?

Bipolar bozukluk ciddi bir psikiyatrik hastalıktır ve sıklıkla manik ve depresif dönemlerle karakterizedir. Bu bozukluk bireyde aşırı ruh hali değişimlerine neden olur. Bipolar bozukluğu olan bireyler enerji, aktivite düzeyi ve günlük işlevsellikte önemli değişiklikler yaşayabilir. Bu değişiklikler genellikle belirli dönemlerde yoğunlaşır ve bu dönemler arasında kişi normal ruh haline dönebilir.

Bipolar bozuklukta bazı kişiler manik ve depresif belirtileri aynı anda yaşayabilir. Bu duruma “karışık özellikli” bipolar bozukluk denir. Bu dönemde kişi yüksek enerji ve tedirginlik yaşayabilir, aynı zamanda kendini umutsuz ve depresif hissedebilir. Bu durum riskli davranışların artmasına neden olabilir.

Bipolar bozukluğun belirtileri nelerdir?

Bipolar bozukluk manik ve depresif ataklarla karakterize bir psikiyatrik bozukluktur. Bu iki aşırı duygu durumu arasında belirgin belirtiler ortaya çıkar. Bipolar kişiyi nasıl anlayabiliriz sorusunun cevabını verebilmek için manik ve depresif dönemleri iyi bilmeniz ve bunları ayırt edebilmeniz gerekir. Ancak kişi yalnızsa, yani terapistin yardımına ihtiyaç duymuyorsa “bipolar olup olmadığını nasıl anlarım?” Soru cevaplanamıyor. Bipolar bozukluğun belirtileri şu şekildedir:

Manik dönemin belirtileri:

• Kişi olağanüstü bir mutluluk, coşku ve enerji patlaması yaşar. Bu durum kişinin normalden çok daha aktif ve üretken olmasına neden olabilir.
• Manik dönemde kişi uykuya çok az ihtiyaç duyar ancak kendini dinç ve enerjik hisseder.
• Kişi hızlı ve sürekli konuşur. Bir konudan diğerine atlayan düşüncelerin takip edilmesi dinleyici için zor olabilir.
• Ani, dürtüsel harcamalar, cinsel aktivite, tehlikeli araç kullanma veya dürtüsel kararlar yaygındır.
• Kişi kendini çok güçlü, önemli ve yetenekli hisseder. Gerçekçi olmayan bir özgüven patlaması yaşar.
• Kişi kolaylıkla konsantrasyonunu kaybedebilir ve bir görevi tamamlamakta zorluk yaşayabilir.
• Aşırı derecede sinirli ve huzursuz olabilir. Küçük olaylara aşırı tepki verebilir.

Depresif bir dönemin belirtileri:

• Kişi sürekli bir üzüntü ve çaresizlik duygusu yaşar. Hayattan zevk alamama meydana gelir.
• Genel bir yorgunluk ve enerji eksikliği hissi günlük aktiviteleri zorlaştırır.
• Bir zamanlar keyifli olan aktiviteler artık keyif vermiyor.
• Uyku bozuklukları (aşırı uyku veya uykusuzluk) ve iştahta değişiklikler (aşırı yeme veya iştah kaybı) yaygındır.
• Dikkat ve konsantrasyon sorunları ortaya çıkar ve basit görevleri bile tamamlamak zorlaşır.
• Kişi kendini işe yaramaz, yetersiz ve suçlu hisseder. Bu düşünceler bazen yoğun ve sürekli olabilir.
• Şiddetli depresyon zamanlarında kişi intihar düşünceleri geliştirebilir veya intihar girişiminde bulunabilir.

Bipolar bozukluğun nedenleri nelerdir?

Bipolar bozukluğun kesin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte genetik, biyokimyasal, çevresel ve psikososyal faktörlerin bir kombinasyonu olduğuna inanılmaktadır. Bipolar durumun olası nedenleri şunlardır:

• Bipolar bozukluğu olan kişilerin birinci derece akrabalarının bu hastalığa yakalanma olasılığı daha yüksektir.
• Beyindeki kimyasal dengesizlikler, özellikle nörotransmiterler (serotonin, norepinefrin ve dopamin) bipolar bozukluğun gelişiminde rol oynayabilir.
• Stresli yaşam olayları, travma ve uyku bozuklukları bu bozukluğu tetikleyebilir.
• Erken yaşta yaşanan travma ya da aile sorunları gibi psikososyal stresörler de bipolar bozukluğun gelişiminde etkili olabiliyor.

Bipolar bozukluk ciddi midir?

Bipolar bozukluk ciddi bir ruh sağlığı bozukluğudur. Bipolar bozukluğu olan kişiler, günlük yaşamları, işleri, ilişkileri ve genel refah duyguları üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilecek aşırı ruh hali değişimleri yaşarlar. Bipolar bozukluğu olan kişiler, mani veya depresyon dönemleri sırasında çok şiddetli semptomlar yaşayabilirler. Bu belirtiler onların işten veya okuldan ayrılmalarına veya kendilerine veya başkalarına zarar vermelerine neden olabilir.

Bipolar bozukluğu olan kişilerde madde bağımlılığı, anksiyete bozuklukları veya kişilik bozuklukları gibi diğer tıbbi durumların gelişme riski daha yüksektir. Bu koşullar bipolar bozukluğun tedavisini ve yönetimini daha zor hale getirebilir.

Bipolar bozukluk nasıl teşhis edilir?

Bipolar bozukluğu teşhis etmek için doktor kişinin tıbbi geçmişine, semptomlarına ve aile geçmişine bakacaktır. Ayrıca ruh halinizi ve düşüncelerinizi değerlendirmek için bir dizi test de yapabilir. Ancak bu tanı için bipolar bozukluğa yönelik tek bir test kullanılmamaktadır. Bipolar bozukluğun teşhisinde kullanılan yöntemler ve testler şunlardır:

• Ruh hali değerlendirmeleri (bir kişinin ruh halindeki değişiklikleri ve bunların ciddiyetini değerlendirmek için kullanılan anketler)
• Bir doktor veya akıl sağlığı uzmanı, kişinin semptomları ve tıbbi geçmişi hakkında bilgi edinmek için kişiyle görüşebilir.
• Psikolojik testler kişinin düşünce, duygu ve davranış kalıplarını değerlendirmek için kullanılabilir.

Bipolar bozukluk tedavi edilmezse ne olur?

Bipolar bozukluk tedavi edilmezse ciddi ve hatta yaşamı tehdit eden sonuçlara yol açabilir:

• Ruh hali değişimleri artabilir, şiddetlenebilir ve sıklaşabilir.
• İş ve ilişki sorunları ortaya çıkabilir.
• Madde bağımlılığı riski artabilir.
• Kalp hastalığı, diyabet ve obezite gibi tıbbi sorunlar ortaya çıkabilir.
• Hayatı tehdit eden davranışlarda bulunma riski önemli ölçüde artar.

Bipolar bozukluk nasıl tedavi edilir?

Bipolar bozukluk kronik bir duygudurum bozukluğudur ve tam olarak tedavi edilemez. Bipolar bozukluğun tedavisi genellikle ilaç tedavisi ve psikoterapinin bir kombinasyonunu içerir. Farmakolojik tedavide genellikle duygudurum dengeleyiciler (lityum), antikonvülzanlar ve antipsikotikler kullanılır. Bu ilaçlar manik ve depresif dönemlerin şiddetini ve sıklığını azaltmaya yardımcı olabilir. Bazı durumlarda elektrokonvülsif tedavi (EKT) gibi daha invaziv tedaviler de kullanılabilir.

Bu içerik yalnızca bilgilendirme amaçlıdır ve tıbbi tavsiye niteliği taşımaz. Sizde veya tanıdığınız birinde bipolar bozukluk belirtileri veya intihar düşüncesi varsa, bir sağlık uzmanına başvurun veya hemen 911'i arayın.