Avrupa’da konut fiyatları son zamanlarda yeniden yükselişe geçti. Ancak bu artış, ekonomiye ve kalkınmaya nasıl bir etki yapacak? Konut fiyatları geçen yıl sonunda yüzde 4,5 artarken, gelir ve ücretlerde benzer bir artış olmadı. Bu durum, faiz oranlarının düşük olması ve kredi şartlarının kolaylaşması ile birleşince evler için ödenen kredi borçlarının ekonomiye etkisini tartıştırılıyor.
Mike ve Natalia gibi ev satın alanların, yükselen ev fiyatlarından kısa vadeli olarak faydalanabileceği ancak fiyatlar düştüğünde maddi kayıp yaşayabileceği konusunda uyarılıyor. Ayrıca bankaların, çok fazla konut kredisi vermesi durumunda teminatın değerinin düşmesi ve daha az para ödünç verebilmesi söz konusu.
Konut kredisi ödemelerine harcanacak gelirler diğer ihtiyaçlara harcanamadığı takdirde, inşaat sektörünün yavaşlaması gibi çeşitli sektörlere olumsuz etki edebilir. Ayrıca yüksek borç seviyeleri, düşük ve orta gelirli aileleri zorlarken, konut piyasasındaki bir sarsıntı tüm ekonomiyi etkileyebilir.
Bu nedenle, İsveç ve diğer bazı Avrupa ülkeleri, konut piyasasını rahatlatmak için adımlar atmaktadır. İsveç örneğinde olduğu gibi, alıcıların ev fiyatının en az %15’ine sahip olması ve kredinin bir kısmını her yıl ödeme yapması gerekmektedir. Bankalar da risk hesaplamalarında konut kredilerine ağırlık vermekte ve ekonominin risklerine karşı can simidi olmaktadır.
Bu durumda, Avrupa Sistemik Risk Kurulu (ESRB), ev borçları ve ev değerlerinde aşırı artışların, İsveç ve diğer 7 Avrupa Birliği ülkesindeki ekonomiyi etkileyebileceği konusunda uyarıyor. Ayrıca Housing Europe adlı bir kuruluşun başkanı, Avrupa’da ev fiyatlarının insanların gelirlerinden daha hızlı artması ve yoksul hanelerde bu oranın daha da artması gibi sorunların varlığına dikkat çekiyor.
Sonuç olarak, faiz oranları düşük olduğu sürece konut fiyatları artışını sürdürebilir ancak ekonomik bir şok yaşanması durumunda tüm sektörleri etkileyebileceği de unutulmamalıdır. Düzenleyici mekanizmaların uygulanmasıyla, Avrupa’da yeni bir emlak krizi kaçınılabilir.
